آفت دهان کودک؛ چرا ایجاد می‌شود و چگونه باید با آن برخورد کرد؟
فهرست محتوا
آفت دهان کودک از جمله مشکلاتی است که معمولاً در سنین پایین زیاد ایجاد می‌شود. اگر متوجه زخم‌های کوچک، سفید و دردناک داخل دهان فرزندتان شده‌اید، احتمالاً با آفت دهانی مواجه هستید. این عارضه ممکن است غذا خوردن، صحبت کردن یا حتی خواب کودک را مختل کند. از این رو، در این مقاله قصد داریم توضیح دهیم که آفت دهان چیست، چرا اتفاق می‌افتد، چه نشانه‌هایی دارد و در چه شرایطی باید به دندانپزشک مراجعه کرد. اگر به دنبال پاسخ این سوالات هستید، تا انتها همراه ما باشید.
آفت دهان کودک چیست؟
آفت دهان کودک زخم کوچکی است که معمولاً داخل دهان، روی زبان، لثه یا داخل گونه‌ها ظاهر می‌شود و باعث احساس سوزش یا درد می‌شود. این زخم‌ها سفید یا زردرنگ هستند و یک حلقه قرمز دور آن‌ها دیده می‌شود.
برخلاف تب‌خال، آفت دهان واگیردار نیست و معمولاً زخم‌های پوستی ایجاد نمی‌کند و به دیگران سرایت نمی‌کند. بیشتر اوقات هم طی یک هفته تا ده روز خودبه‌خود خوب می‌شوند، اما در این مدت می‌توانند برای کودک آزاردهنده باشند.
علت آفت دهان در کودکان چیست؟
دلایل مختلفی می‌تواند باعث ایجاد آفت دهان در کودکان شود، اما بیشتر آن‌ها به وضعیت تغذیه‌ای، آسیب‌های جزئی دهانی یا ضعف سیستم ایمنی مربوط می‌شود.
در ادامه، به مهم‌ترین علت‌ها اشاره می‌کنیم:
- کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی به‌ویژه ویتامین B12، آهن و اسید فولیک
- آسیب‌های فیزیکی از جمله گاز گرفتن ناگهانی زبان یا گونه، یا مسواک زدن شدید
- آلرژی غذایی به برخی خوراکی‌ها مثل شکلات، آجیل، گوجه‌فرنگی یا غذاهای اسیدی
- استرس و فشار روحی
- سابقه خانوادگی
علائم آفت دهان کودک
نشانه‌های آفت دهان معمولاً به‌راحتی قابل تشخیص هستند. مهم‌ترین آن، زخم سفید یا زرد کوچکی در دهان کودک است که معمولاً با درد همراه است.
علائم رایج شامل موارد زیر است:
- زخم کوچک و گرد داخل دهان (روی زبان، لثه یا گونه‌ها)
- حساسیت یا درد هنگام خوردن غذا یا صحبت کردن
- بی‌قراری یا گریه کودک به‌خصوص هنگام خوردن
- در مواردی، تب خفیف یا بی‌اشتهایی
- قرمزی اطراف زخم
آفت دهان در نوزادان و کودکان زیر ۲ سال
در نوزادان و کودکان خیلی کوچک، آفت دهان کمتر دیده می‌شود، اما در صورت بروز، معمولاً با برفک دهان اشتباه گرفته می‌شود. شناخت تفاوت این دو اهمیت زیادی دارد.
برفک دهان در نوزادان معمولاً ناشی از قارچی به نام کاندیدا است و به شکل لکه‌های سفید، پنیری‌شکل و گسترده روی زبان و سقف دهان دیده می‌شود. اما آفت‌ها، به صورت زخم‌های کوچک با مرکز سفید و حاشیه قرمز هستند و معمولاً محدود به یکی دو نقطه از دهان هستند.
اگر نوزاد شما هنگام شیر خوردن بی‌قراری می‌کند و متوجه زخم‌هایی در دهانش شده‌اید، توصیه می‌شود حتماً به پزشک یا دندانپزشک اطفال مراجعه کنید تا تشخیص درست داده شود.
روش‌های درمان آفت دهان کودک را بخوانید.
چه زمانی باید به دندانپزشک اطفال مراجعه کرد؟
اگر آفت دهان کودک بعد از ۷ تا ۱۰ روز بهبود پیدا نکند، یا با علائم نگران‌کننده همراه باشد، حتماً باید کودک توسط دندانپزشک ویزیت شود.
نشانه‌هایی که نیاز به بررسی تخصصی دارند:
- باقی‌ماندن آفت بیشتر از ۱۰ روز
- بروز مکرر آفت، مثلاً هر ماه یک‌بار
- همراهی آفت با تب بالا، ضعف یا بی‌حالی
- امتناع کودک از خوردن غذا یا مایعات
- زخم‌های متعدد یا بسیار بزرگ
در چنین شرایطی ممکن است نیاز به بررسی تغذیه، وضعیت سیستم ایمنی یا حتی آزمایش‌های تکمیلی وجود داشته باشد. دکتر ماریتا شکاریان بهترین دندانپزشک اطفال، آماده راهنمایی شما در این زمینه خواهد بود.
درمان آفت های دهان کودکان
نقش تغذیه در پیشگیری از آفت دهان
رعایت تغذیه مناسب می‌تواند به میزان زیادی از بروز آفت دهان کودک جلوگیری کند. بسیاری از موارد آفت با کمبود ویتامین‌ها ارتباط مستقیم دارد.
برای تقویت بدن کودک و کاهش احتمال بروز آفت، موارد زیر را در رژیم غذایی او بگنجانید:
- میوه‌های تازه به‌ویژه مرکبات، کیوی، فلفل دلمه‌ای (منبع ویتامین C)
- سبزیجات برگ‌سبز مانند اسفناج و جعفری (منبع اسید فولیک)
- منابع آهن مثل عدس، گوشت، تخم‌مرغ
- ماست و لبنیات پروبیوتیک برای تقویت سیستم ایمنی
در مقابل، مصرف زیاد شکلات، نوشابه، غذاهای تند، ترش یا بسیار اسیدی ممکن است باعث تحریک زخم‌ها شود یا احتمال ایجاد آفت را افزایش دهد.
بهداشت دهان کودک و راه‌های پیشگیری از آفت
رعایت بهداشت دهان ودندان کودک، یکی از موثرترین راه‌ها برای پیشگیری از آفت دهان کودک است. تمیز نگه‌داشتن دهان مانع رشد میکروب‌ها و تحریک بافت‌های دهانی می‌شود.
در ادامه چند نکته مهم برای پیشگیری را مرور می‌کنیم:
- مسواک زدن منظم: از سن مناسب با مشورت دندانپزشک، کودک را به مسواک زدن صحیح با مسواک نرم تشویق کنید. این کار نه‌تنها از پوسیدگی دندان‌ها، بلکه از زخم‌های دهانی نیز پیشگیری می‌کند.
- جلوگیری از گاز گرفتن گونه یا لب: به کودک یاد دهید آرام غذا بخورد. در برخی موارد آفت به‌دنبال گاز گرفتن تصادفی بخش‌های داخلی دهان ایجاد می‌شود.
- تمیز کردن اسباب‌بازی‌ها و شیشه شیر: به‌ویژه در نوزادان و کودکان خردسال، باید از تمیزی وسایل دهانی اطمینان حاصل کرد.
- آموزش پرهیز از مکیدن لب یا جویدن ناخن: این رفتارها ممکن است با آسیب به بافت دهانی، زمینه ایجاد آفت را فراهم کنند.
- پرهیز از خوردن غذاهای آلرژی‌زا یا محرک: اگر متوجه شدید آفت بعد از مصرف ماده غذایی خاصی اتفاق می‌افتد (مثلاً گوجه‌فرنگی یا شکلات)، بهتر است مدتی از مصرف آن خودداری شود.
رعایت همین نکات ساده، می‌تواند به‌طور قابل توجهی بروز آفت را کاهش دهد.
آیا آفت دهان کودک واگیردار است؟
آفت دهان کودک مسری نیست و از راه تماس با دیگران منتقل نمی‌شود. این زخم‌ها برخلاف تب‌خال، ناشی از ویروس نیستند و نگرانی از بابت انتقال به دیگر اعضای خانواده وجود ندارد.
با این حال، اگر کودک علائم دیگری مانند تب، خستگی شدید، یا بثورات پوستی دارد، ممکن است دچار عفونت ویروسی شده باشد که به بررسی جداگانه نیاز دارد.
گاهی والدین آفت دهان را با تب‌خال دهانی اشتباه می‌گیرند. برای تشخیص این دو، می‌توانید به این تفاوت توجه کنید:
- تب‌خال: معمولاً روی لب‌ها و خارج از دهان ایجاد می‌شود، مسری است و معمولاً با تب و بی‌حالی همراه است.
- آفت دهان: درون دهان ایجاد می‌شود، مسری نیست، و تنها با سوزش یا درد همراه است.
همان‌طور که گفته شد، آفت معمولاً مشکل جدی نیست و با مراقبت‌های ساده در خانه بهبود می‌یابد. اما اگر کودک شما مرتب دچار این مشکل می‌شود یا علائم شدیدتری دارد، حتماً نیاز به دندانپزشک مراجعه کنید.
مراجعه به دندانپزشک اطفال در این مواقع کمک می‌کند تا علت اصلی شناسایی شود و راه‌حل مناسب پیشنهاد گردد. دکتر ماریتا شکاریان، با تجربه در زمینه دندانپزشکی کودکان، همراه مطمئنی برای رفع این عارضه است.
برای دریافت مشاوره و وقت ویزیت با دکتر ماریتا شکاریان، دندانپزشک اطفال، همین حالا با ما تماس بگیرید. سلامت دهان کودک شما اولویت ماست
