عامل حساسیت دندانی در کودکان چیست و چگونه درمان می شود؟

در این مبحث در مورد علت حساسیت های دندانی در کودکان توضیحات لازم ارائه خواهد شد. گفتنی است دلایل مختلفی باعث بروز حساسیت دندانی در کودکان می شود. در این مقاله به طور مفصل در مورد هر یک از این علل خواهیم پرداخت و در نهایت به راهکارهای درمانی نیز اشاره می شود.

حساسیت دندانی ناشی از مسواک زدن نادرست

یکی از دلایل حساسیت دندانی در کودکان شیوه نادرست مسواک زدن است. گاهی کودکان نمی توانند به صورت صحیح مسواک بزنند و این امر تا 7 سالگی امری کاملا طبیعی است. کودکان ممکن است بخش هایی از دندان را بیشتر مسواک بزنند و حتی گاهی به دلیل عدم مهارت به لثه آسیب بزنند و همین امر باعث ایجاد حساسیت دندانی شود.
به والدین پیشنهاد می شود که تا سن 7 سالگی مسئولیت مسواک زدن دندان های کودک را برعهده بگیرند. برای آموزش وعادت دادن کودکان به مسواک زدن، گاهی به آن ها اجازه دهید با مسواک نرم این کار را انجام دهند و سپس خودتان برایشان بصورت کامل مسواک بزنید. این امر باعث می شود حساسیت دندانی ناشی از مسواک زدن نادرست به حداقل برسد.

حساسیت دندانی ناشی از پوسیدگی دندانی در کودکان

گاهی والدین در حین مسواک زدن دندان کودکان مشاهده می کنند که فرزندشان در برخی نواحی که مسواک به دندانش برخورد میکند صورتش را برمیگرداند و دوست ندارد آن نواحی مسواک زده شود. در بعضی از مواقع روی دندان ها پوسیدگی هایی وجود دارد که باعث افزایش حساسیت دندان مذکور می شود.

اگر اجازه دهیم کودک خودش مسواک بزند ممکن است به خاطر درد و حساسیت دندان های پوسیده، بصورت ناخودآگاه از مسواک زدن دندان های مذکور چشم پوشی کند و آن قسمت ها را مسواک نزند. اگر والدین خودشان اقدام به مسواک زدن کنند متوجه این واکنش کودک خواهند شد و زودتر برای درمان اقدام می کنند.

حساسیت های دندانی ناشی از دندان قروچه کودکان

یکی از شایع ترین دلایلی که باعث ایجاد حساسیت دندانی کودکان می شود و در چند سال اخیر به دلیل مشکلاتی مانند کرونا نیز افزایش پیدا کرده است، دندان قروچه است. دندان قروچه مشکلاتی از جمله سایش شدید و ترک دندان ها و حتی ریشه ها را برای کودکان ایجاد می کند. اگر کودک دندان قروچه داشته باشد، دندانپزشک کودکان طی یک ویزیت ساده، تشخیص داده و نسبت به درمان آن اقدام خواهند کرد. گاهی دندان قروچه باعث از بین رفتن مینای دندان و حتی بیرون آمدن عاج دندان می شود که در این مواقع کودک در حین مسواک زدن، غذا خوردن و حتی در موقعی که با دهان باز نفس می کشد، ابراز حساسیت و اظهار درد و ناراحتی می کند.

حساسیت دندانی ناشی از شکستگی دندان های شیری یا دائمی

یکی دیگر از عواملی که باعث ایجاد حساسیت دندان کودکان می شود ترک خوردگی، لب پر شدن و شکستگی های دندانی ناشی از ضربه یا غذاهای سفت یا ….است. زمانی که شکستگی دندان از حد مینا گذشته و به عاج دندان رسیده باشد ، ما شاهد حساسیت های دندانی خفیف تا شدید در آن ناحیه خواهیم بود.
در این مواقع کودک به مواد غذایی سرد یا گرم، مواد ترش و شیرین حساسیت پیدا می کند و حتی گاهی ممکن است خود به خود دچار دندان درد شود که در این صورت حتما باید تحت نظر دندانپزشک کودکان قرار گیرند تا فرایند درمانی آغاز شود.

حساسیت دندانی ناشی از سینوزیت کودکان

مشکلات و عفونت های احتمالی در سینوس های کودکان میتواند یکی دیگر از علل حساسیت های دندانی باشد. گاهی برخی کودکان به صورت مرتب مشکل تنفس دهانی و سینوس دارند و مرتب دچار سینوزیت میشوند که در نتیجه ناچار هستند به دفعات به پزشک گوش و حلق و بینی مراجعه کنند.

مشکلات سینوس در فک بالا می تواند باعث ایجاد حساسیت دندان های آسیای فک بالا شود و کودک اظهار کند دندان های فک بالا درد میکند. زمانی که سینوس ها چرکی و عفونی شود، پر از ترشح شده و فشار ناشی از آن می تواند به دندان ها فشار آورده و ریشه دندان ها را تحت تاثیر قرار داده و نهایتا باعث ایجاد درد های شدید دندانی شود. اگر در هنگام ویزیت دندانپزشکی هیچ گونه شکستگی و پوسیدگی وجود نداشته باشد ولی همچنان کودک اظهار درد کند، یکی از احتمالاتی که دندانپزشک کودکان میدهد سینوزیت های مکرری است که کودک به آن مبتلا است.

حساسیت ناشی از رویش دندان در کودکان

از دیگر دلایل حساسیت های دندانی میتوان به رویش دندان ها اشاره کرد. در طی رویش دندان های دائمی کودک از درد و حساسیت دندان های تازه رویش شده شکایت می کند. ممکن است آن دندان به مواد غذایی سرد و گرم حساسیت نشان دهد ، گفتنی است در این مورد خاص جای هیچ نگرانی وجود ندارد و با رعایت نکات بهداشتی این حساسیت به مرور زمان کاهش میابد.

حساسیت ناشی از ترمیم دندان در کودکان

گاهی ترمیم دندان بسیار وسیع است و به دلیل وجود پوسیدگی تا نزدیکی ریشه دندان مذکور ، دندانپزشک ناچار است تراش دندان را تا زیر لثه ادامه دهد، در این صورت اگر لزومی به عصب کشی دندان مذکور نباشد و پر کردگی وسیعی روی دندان صورت بگیرد ، احتمال حساسیت دندانی تا مدتی وجود دارد. در این صورت توصیه می شود 20 روز تا یک ماه زمان دهیم تا حساسیت دندانی کم کم برطرف شود.
لازم به ذکر است در دندان های شیری اگر پوسیدگی شدید و نزدیک به عصب باشد، باید عصب کشی انجام شود. زیرا جوانه دندان دائمی زیر دندان شیری است و اگر عصب کشی انجام نشود احتمال عفونی شدن دندان و آسیب رسیدن به دندان دائمی وجود دارد.
در دندان های دائمی نیز ممکن است کودکان و والدین بهداشت دهانی را به خوبی رعایت نکنند و همین امر باعث شود دندان دائمی که در سن 7 سالگی رویش کرده طی مدت کوتاهی دچار پوسیدگی شدید شود. با توجه به دایمی بودن دندان مذکور ، دندانپزشک کودکان تمام تلاش خود را خواهد کرد تا درمان دندان دایمی به عصب کشی منتهی نشود.

حساسیت دندانی ناشی از ارتودنسی در کودکان

زمانی که درمان های ارتودنسی برای ردیف کردن دندان های کودکان انجام می شود، دندان ها حرکت می کنند و این حرکت دندان ها میتواند باعث ایجاد حساسیت و درد دندانهای مذکور شود. این حساسیت و درد میتواند با توجه به میزان حرکت، مدت زمان ارتودنسی و میزان فشاری که بر روی دندان ها وارد می شود متغیر باشد.

حساسیت دندانی کودکان پس از مصرف مواد غذایی ترش و اسیدی

در خیلی از موارد، زمانی که کودکان بیش از حد معمول، خوراکی هایی مانند لواشک، لیمو ترش و آب میوه های اسیدی مصرف می کنند، دچار حساسیت های دندانی و نیز پوسیدگی های پیشرونده می شوند. بدیهی است باید مصرف این خوراکی ها حتی المقدور کم شوند. همچنین توصیه می شود برخی مواد غذایی مانند نوشابه که حاوی اسید و شکر خالص هستند، به طور کل از برنامه غذایی کودک حذف شود . زیرا مواد مذکور شدیدا مینای دندان را تخریب میکنند ، به طوری که چاره ای جز ترمیم و گاها عصب کشی دندانهای فوق باقی نمیماند .

درمان حساسیت دندانی در کودکان

همان طور که اشاره شد حساسیت دندان ها عوامل مختلفی دارد. با توجه به این که عامل اولیه در حساسیت دندانی کودکان چه چیزی است، درمان متفاوت خواهد بود.

برای مثال اگر حساسیت دندانی به دلیل مصرف مواد غذایی ترش و اسیدی مانند لواشک و نوشابه باشد، باید مصرف آن قطع شده و نیز مصرف آب میوه های ترش به حداقل برسد.

اگر حساسیت دندانی ناشی از ترمیم وسیع دندان و یا ارتودنسی باشد باید حتما به دندانپزشک کودکان مراجعه شود تا علت بررسی شود و‌نسبت به رفع آن اقدامات لازم صورت پزیرد .

اگر دلیل حساسیت های دندانی، سینوزیت باشد، حتما باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه شود تا عفونت احتمال درمان شود.

همچنین اگر دندان شیری و دائمی دچار پوسیدگی شده باشد و یا در معرض آسیب و ضربه قرار گرفته باشد ، باید حتما به دندانپزشک کودکان مراجعه شود تا دندان مذکور ترمیم شود.

اگر حساسیت دندان به دلیل مسواک زدن نادرست است، باید روش صحیح مسواک زدن به کودک آموزش داده شود و یا والدین این مسئولیت را به عهده بگیرند.

اگر کودک دندان قروچه انجام می دهد باید به دندانپزشک کودکان مراجعه شود تا نسبت به تهیه نایت گارد اقدامات لازم صورت پذیرد تا از آسیب دندان های کودک و نیز مفصل گیجگاهی – فکی ، جلوگیری به عمل آید.

گفتنی است برخی از حساسیت های دندانی با توجه به دلیل ایجادی آن ، اجتناب ناپذیر است. برای مثال حین درمان ارتودنسی و یا پس از ترمیم یک دندان بسیار پوسیده و عمیق ( در صورتیکه حتما تحت نظر دندانپزشک کودکان باشید ) ، احتمال ایجاد حساسیت به شما گفته خواهد شد . در این صورت چاره ای جز تحمل حساسیت مذکور وجود ندارد تا این حساسیت بر طرف شود.

اما بسیاری از موارد دیگر را میتوان کنترل کرد. برای مثال مسواک زدن نادرست، سینوزیت، دندان قروچه و میل کردن مواد غذایی ترش و اسیدی نیاز به گرفتن راهنمایی و گاها درمان دارند تا حساسیت مذکور کاملا برطرف شود .

در خاتمه لازم به ذکر است که در صورت مشاهده هر گونه حساسیت دندانی در کودکان به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید تا علت حساسیت بررسی شود و نسبت به برطرف شدن و درمان آن اقدامات لازم صورت پذیرد .