عادت‌های نامطلوب دهانی و دندانی در کودکان را جدی بگیرید!!

فهرست محتوا

عادت‌های نامطلوب دهانی و دندانی در کودکان چیزی نیست که بخواهید نادیده بگیرید. شاید فکر کنید مکیدن انگشت یا ساییدن دندان‌ها فقط یک عادت ساده است که با بزرگ شدن کودک از بین می‌رود، اما حقیقت این است که این رفتارها می‌توانند مشکلات بزرگی برای سلامت دهان و حتی زندگی روزمره فرزندتان ایجاد کنند. در ادامه همراه ما باشید تا با این عادت‌ها و نحوه برخورد با کودک برای ترک آن‌ها آشنا شوید.

عادت‌های نادرست دهانی و دندانی در کودکان

بیشتر عادت‌های نامطلوب دهانی و دندانی در کودکان، در ابتدا طبیعی هستند؛ زیرا نوزاد با غریزه مکیدن به دنیا می‌آید. وقتی شیر مادر یا شیشه شیر در دسترس نیست، کودک از انگشت، پستانک یا حتی گوشه پتو استفاده می‌کند. این مکیدن تا حدود دو سالگی کاملاً طبیعی است.

اما مشکل از جایی شروع می‌شود که این رفتارها در کودک ماندگار می‌شوند؛ یعنی وارد سال‌های بعد از دو سالگی شده و به بخشی از سیستم روانی و فیزیولوژیک او تبدیل می‌شوند. در این مرحله، مکیدن دیگر فقط وسیله‌ای برای آرامش نیست؛ گاهی واکنشی به استرس است، گاهی راهی برای جلب توجه، و گاهی اصلاً یک عادت شرطی شده که کودک حتی خودش هم متوجه آن نیست.

دکتر ماریتا شکاریان می‌گوید: «بسیاری از والدین فکر می‌کنند عادت‌هایی مثل مکیدن انگشت بی‌ضرر است، اما اگر به‌موقع اصلاح نشود، می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود.»

این عادت‌ها ممکن است باعث شوند دندان‌ها کج رشد کنند، فک شکل غیرطبیعی پیدا کند یا حتی کودک به سختی نفس بکشد. حالا بیایید نگاهی به شایع‌ترین این عادت‌ها بیندازیم و ببینیم چه تأثیری روی فرزند شما دارند.

مکیدن انگشت یا پستانک

کیدن انگشت یا پستانک برای کودکان آرامش‌بخش است و تا حدود 2 سالگی کاملاً طبیعی به نظر می‌رسد. اما اگر این عادت بعد از 2 سالگی ادامه پیدا کند، می‌تواند دردسرهایی درست کند. وقتی کودک انگشتش را می‌مکد، فشار مداومی به فک و دندان‌هایش وارد می‌شود. این فشار می‌تواند باعث شود دندان‌های جلویی به هم نرسند (به این مشکل می‌گویند Open Bite) یا حتی شکل سقف دهان تغییر کند.

این تغییر در سقف دهان می‌تواند حفره بینی را کوچک‌تر کند و کودک به‌جای بینی، با دهان نفس بکشد. تنفس دهانی نه‌تنها خطر پوسیدگی دندان کودکان را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند باعث مشکلات گفتاری یا حتی خواب ناآرام شود.

چطور کمک کنیم؟

به‌جای اینکه مستقیم به کودک بگویید “انگشتت را از دهانت دربیار!”، سعی کنید حواسش را پرت کنید. مثلاً او را به بازی موردعلاقه‌اش مشغول کنید یا یک میان‌وعده سالم مثل میوه به او بدهید. اگر این عادت ادامه داشت، حتماً با بهترین دندانپزشک اطفال مشورت کنید تا درمان تخصصی‌تری مثل ارتودنسی پیشگیری انجام شود.

دندان قروچه در کودکان

شاید شب‌ها صدای ساییدن دندان‌های فرزندتان را شنیده باشید. این عادت‌های نامطلوب دهانی و دندانی در کودکان، که به آن دندان قروچه در کودکان می‌گویند، می‌تواند به دلایل مختلفی مثل استرس، بازی‌های کامپیوتری هیجان‌انگیز یا حتی مشکلات دندانی اتفاق بیفتد. ساییدن دندان‌ها باعث سایش مینای دندان، ترک‌خوردن دندان‌ها یا حتی درد در مفصل فک می‌شود. اگر این مشکل ادامه پیدا کند، ممکن است دندان‌ها آسیب جدی ببینند یا حتی نیاز به ترمیم دندانی باشد.

چطور کمک کنیم؟

اول از همه، سعی کنید محیطی آرام برای فرزندتان ایجاد کنید. مثلاً قبل از خواب، به‌جای بازی‌های کامپیوتری، برایش کتاب بخوانید یا یک موسیقی آرامش‌بخش پخش کنید. اگر فکر می‌کنید این عادت در کودکتان نهادینه شده است، حتماً به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید تا بررسی کند آیا فرزندتان به درمان‌های دیگر نیاز دارد یا نه.

ناخن جویدن

ناخن جویدن در کودکان خیلی شایع است. این عادت می‌تواند به مینای دندان آسیب بزند و حتی باعث ورود باکتری‌ها به بدن شود. بچه‌ها معمولاً وقتی مضطرب‌اند یا حوصله‌شان سر رفته، ناخن می‌جوند که پیامدهای زیر را به همراه دارد:

ساییدگی و تغییر رنگ دندان‌های جلویی
ورود باکتری‌های زیر ناخن به دهان و معده
افزایش خطر پوسیدگی و عفونت
احتمال آسیب به بافت اطراف ناخن و التهاب مزمن

چطور کمک کنیم؟

به‌جای سرزنش، سعی کنید دلیل این عادت را پیدا کنید. آیا فرزندتان استرس دارد؟ شاید امتحانات مدرسه یا یک تغییر بزرگ در زندگی‌اش باعث این رفتار شده باشد. او را به فعالیت‌هایی مثل نقاشی، بازی با اسباب‌بازی یا حتی ورزش تشویق کنید تا حواسش پرت شود.

تنفس دهانی به دنبال عادت‌های نامطلوب دهانی و دندانی در کودکان

یکی از عوارض جدی عادت‌های نامطلوب دهانی و دندانی در کودکان مثل مکیدن انگشت، تنفس دهانی است. وقتی کودک به‌طور مداوم انگشتش را می‌مکد، شکل سقف دهانش تغییر می‌کند و حفره بینی کوچک‌تر می‌شود. در نتیجه، او به‌جای بینی، با دهان نفس می‌کشد. این مشکل می‌تواند باعث پوسیدگی دندان کودکان شود، چون بزاق در دهان کمتر جریان پیدا می‌کند و دندان‌ها در برابر باکتری‌ها آسیب‌پذیرتر می‌شوند. به طور کلی این مشکل می‌تواند به موارد زیر منجر شود:

کاهش بزاق و افزایش خطر پوسیدگی
ناهنجاری‌های فکی
مشکلات گفتاری
خرخر کردن یا بیداری مکرر

چگونه از این عادت‌ها پیشگیری کنیم؟

اولین قدم، برنامه‌ریزی برای اولین ویزیت دندانپزشکی کودکان است. بهتر است این ویزیت در سن 1 سالگی یا وقتی اولین دندان کودک درمی‌آید، انجام شود. یک دندانپزشک خوب می‌تواند عادت‌های مضر را زود تشخیص دهد و راهکارهای درمانی پیشنهاد کند.

سعی کنید محیطی آرام و بدون استرس برای فرزندتان ایجاد کنید. مثلاً اگر فرزندتان شب‌ها دندان قروچه می‌کند، شاید به‌خاطر استرس امتحانات یا بازی‌های کامپیوتری هیجان‌انگیز باشد. به‌جای این‌ها، فعالیت‌های آرامش‌بخش مثل نقاشی یا گوش دادن به موسیقی را امتحان کنید.

به رژیم غذایی کودک توجه کنید. خوراکی‌های شیرین و نوشیدنی‌های گازدار می‌توانند خطر پوسیدگی دندان کودکان را افزایش دهند. به‌جای این‌ها، میوه‌های تازه، سبزیجات و لبنیات را در برنامه‌ی غذایی‌اش بگنجانید.