همه چیز در مورد رویش دندان شیری

دندان های شیری در کودکان از حدود 4 تا 6 ماهگی شروع به رویش میکنند و تا حدود 2.5 الی 3 سالگی این رویش کامل میشود. زمان رویش دندان های شیری میتواند با توجه به عوامل جغرافیایی، وراثتی، ژنتیکی، وضعیت تغذیه کودک و … متغیر باشد. بعضی کودکان ممکن است در 14 یا 15 ماهگی اولین دندان را در آورند که این مساله نباید برای والدین نگران کننده باشد.
لازم به یادآوری است که گاهی کودکان با یک یا دو دندان به دنیا می آیند که به آنها دندان های ناتال – نئوناتال گفته میشود . از آنجایی که این دندان ها جزو دندانهای شیری نیستند و ممکن است باعث اختلال در شیر خوردن کودک شوند ، بهتر است این دندان ها بلافاصله پس از تولد کودک خارج شوند.

ترتیب رویش دندان های شیری

به صورت قطعی نمیتوان ترتیب رویش دندان های شیری را برای هر کودک تعیین کرد. یک فرمول کلی وجود دارد که ابتدا دندان های قدامی فک پایین (4 دندان پایین)، سپس دندان های قدامی فک بالا (4 دندان بالا) ، بعد از آن اولین آسیای شیری فک بالا و اولین آسیای شیری فک پایین و بعد دندان های نیش و دومین آسیای دائمی رویش میکنند.
ممکن است در خیلی از کودکان این وضعیت تغییر کند و دندان ها پس و پیش رویش کنند. اگر مشکل اضافه بودن و یا کم بودن دندان در فک کودک نداشته باشد ، جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد.
لازم به ذکر است که پس از رویش اولین دندان شیری به صورت منظم به دندانپزشک کودکان مراجعه کنیم تا بابد ها و نبایدهای مربوط به دندان های شیری را قبل از اینکه دیر شود ، دریافت کنید .

دیر درآوردن دندان شیری کودکان

یکی از رایج ترین نگرانی های والدین دیر درآوردن دندان شیری در کودکان است. والدین به صورت دائم کودک خود را با سایر کودکان مقایسه میکنند و میگویند برای مثال کودک من 6 ماهش است ولی هنوز دندانی در نیاورده و کودک هم سن کودک من ۴ تا دندون درآورده و …..!
گفتنی است اگر کودک دچار مشکل پزشکی خاصی مانند کمبود کلسیم و کمبود ویتامین D نباشد ، جای هیچ گونه نگرانی نیست و کودک در آینده نزدیک دندان در میاورد. توصیه میشود با توجه به نظر دندان پزشک کودکان خود پیش رفته و تا 18 ماهگی صبر کنید . در صورتی که دندانپزشک کودکان صلاح ببینند از دندان کودک ، عکس های رادیوگرافی تهیه میشود تا بررسی های لازم در خصوص وضعیت جوانه های دندانهای شیری صورت پذیرد .

اهمیت دندان شیری در کودکان

هیچ گاه اهمیت دندان های شیری را دست کم نگیرید. از مهم ترین نقش دندان های شیری ، غذا خوردن کودکان برای رشد کافی و کامل وی میباشد . بعضی افراد گمان میکنند به دلیل این که این دندان ها بعد از مدتی از دست میروند ، نیازی به حفظ و نگهداری آنها و همچنین رعایت بهداشت دهانی نیست. این فرض کاملا اشتباه است ! حتی اگر قرار باشد دندان به صورت موقتی داخل دهان باشد ، باید بهداشت آن حفظ شود. کودک در این سن در حال رشد است و دائما در حال خوردن خوراکی، تنقلات، میان وعده و … است. تصور کنید که بدون رعایت بهداشت دهانی ، وی مواد غذایی داخل دهان را با کلی آلودگی و میکروبهای ناشی از عدم رعایت بهداشت دهانی ، قورت میدهد !!!!
از سوی دیگر ، اگر این کودک دچار دندان درد شود ، نمیتواند تغذیه مناسبی داشته باشد و در نتیجه به خوردن نوشیدنی های شیرین روی میاورد که به صورت موقت به او انرژی و سیری کاذب دهد و این مساله مطمئنا باعث اختلال در رشد کودک میشود.
لازم به ذکر است که بعد از ترمیم دندان پوسیده و دردناک ، کودک شروع به غذا خوردن کرده و کم کم وزن میگیرد و والدین تازه متوجه علت عدم رشد کودک و همچنین علت غذا نخوردن او میشوند.
از دیگر کارایی های که دندان شیری دارد ، میتوان به صحبت کردن کودک اشاره کرد. کودکان برای تلفظ صحیح بسیاری از حروف به دندان های جلو نیاز دارند. کودکانی که این دندان ها را زود از دست میدهند دچار مشکل در تکلم میشوند.
یکی از مهمترین وظایف دندان های آسیای شیری ، این است که دندانهای مذکور ، راهنمای رویشی مناسبی برای رویش جوانه های دندان دائمی هستند. (یعنی دندان های دائمی که داخل فک هستند و قرار است در سن حدود 12 سالگی رویش کنند). زمانی که دندان شیری زود از دست میرود ، مسیر رویشی صحیح دندان دایمی دچار اختلال میشود . به اینصورت که دندان های اطراف فضای بی دندانی ، حرکت کرده و فضا را برای رویش جوانه های دندانهای دایمی ، کم کرده و در بعضی مواقع میتوانند باعث رویش نامناسب دندان دایمی شده و گاهی نیز باعث نهفته باقی ماندن دندان دایمی میشود .

علائم رویش دندان شیری در کودکان

بعضی از علائم رویش دندان شیری کاملا واضح و قابل تشخیص برای والدین هستند . برای مثال بی تابی و بی قراری کودک، بودن دست داخل دهان، التهاب لثه و … . بدیهی است در این زمان کودک دوست دارد هر وسیله ای که دم دستش است را داخل دهانش کند.
این وضعیت هنگام رویش دندان های خلفی شدید تر میشود . زیرا حجم دندانهای آسیای شیری ، بزرگ تر است و کودک را بیشتر بی قرار میکند . در این زمان ممکن است کودک به دلیل خارش لثه هر وسیله ای را داخل دهانش کند و به دلیل ورود آلودگی به بدن دچار تب و بیرون روی شدیدتری شود.
از علائم دیگر رویش دندانهای شیری ، میتوان به ریزش بی وقفه آب دهان کودک اشاره کرد و مدام دیده میشود که پیشبند و لباسش خیس است.
توصیه میشود در این سن از دندان گیر های مخصوص استفاده شود و والدین هر چند ساعت یک بار ، آنها را با آب ، بجوشانند و خیلی مراقبت بهداشت وسایل بازی کودک و بهداشت دهان وی باشند تا کودک دچار عفونت در محل رویش دندان نشود.

رعایت بهداشت دندان های شیری در کودکان

یکی از مهم ترین اقدامات برای رعایت بهداشت دندان کودک ، مسواک زدن دندان آن ها توسط والدین است. ممکن است کودک در ابتدا کمی بدقلقی کند ، ولی توصیه میشود والدین این مساله را جدی بگیرند و به دلیل مقاومت کودک ، از مسواک زدن منصرف نشده و بیشتر از کودک ، بر این امر پافشاری کنند . در صورت تسلیم شدن والدین در مقابل خواسته کودک مبنی بر مسواک نزدن ، این مساله باعث میشود کودک یاد بگیرد با این رفتار اشتباه ، حرف خود را نه تنها در این زمینه بلکه در موارد دیگر هم به کرسی بنشاند. در مسائل بهداشتی و آموزشی نباید منتظر اجازه کودکان ماند . زیرا انجام موارد بهداشتی و آموزشی زمان خاصی دارند و ممکن است با لجاجت و مقاومت کودک و نیز تسلیم شدن نابجای والدین ، زمان طلایی مورد نیاز از دست برود.
با رویش اولین دندان های شیری ، لازم است والدین با کمک مسواک های انگشتی دندان های کودک را تمیز کنند. مخصوصا زمانی که کودک شیر میل میکند، باید پس از هر وعده حتما مسواک زده شود و پس از آن مقداری آب به وی بنوشانید .
بعد از یک سالگی که تعداد دندان های کودک بیشتر شد ، میتوان از مسواک های مخصوص سن کودک البته بدون خمیر دندان استفاده کرد.
از دو سالگی به بعد که شیر کم کم حذف شده و کودک شروع به غذا خوردن میکند باید روزانه 4 بار مسواک زده شود :
❗️قبل و بعد از صبحانه
❗️بعد از ناهار
❗️بعد از شام
لازم به ذکر است که هر نوبت مسواک باید حداقل دو دقیقه زمان ببرد. در صورت استفاده از خمیر دندان که بعد از دوسالگی توصیه میشود ، خمیر دندان باید به اندازه یک دانه عدس داخل موهای مسواک گذاشته شود تا کودک نتواند آن را قورت ندهد.
گاهی کودک اصرار دارد که خودش مسواک بزند، باید توجه داشت بعد از اینکه کودک خودش با مسواک بازی کرد ، حتما خودتان به صورت اصولی و منظم دندانهای وی را مسواک بزنید .
توصیه میشود در این سن کودک دو مسواک داشته باشد و مسواکی که خودش با آن بازی میکند با مسواکی که والدین برای کودک استفاده میکنند ، فرق داشته باشد. زیرا کودک مسواک را زود خراب میکند و مسواک دیگر کارایی لازم برای تمیز کردن دندانها را نخواهد داشت.
باید توجه داشته باشید از سن یک سال و نیم به بعد مصرف شیر با شیشه شیر و نیز پستانک با نظر پزشک معالج وی ، کاملا حذف شود و شیر نیز فقط در لیوان های سبک و نی دار استفاده شود.
نکته: اگر فاصله بین دندان های کودک کم است توصیه میشود روزانه یک تا دو بار از نخ دندان استفاده کنید تا پوسیدگی بین دندانی رخ ندهد.

روش های تسکین درد کودک هنگام رویش دندان

گاهی درد دندان هنگام رویش دندان به قدری شدید میشود که کودک حتی حاضر به غذا خوردن نمیشود. در این مواقع حتما با دندانپزشک کودکان در ارتباط باشید تا در صورت نیاز ژل های بیحسی برای شما تجویز شود. به این ترتیب شما زمانی که میخواهید به کودک غذا دهید ، ژل را به محل رویش دندان که دردناک است ، بزنید و بعد از 5 دقیقه که محل مورد نظر بیحس شد ، کودک میتواند غذا میل کند.

افتادن و لقی دندان شیری در کودکان

اگر دندان های شیری به صورت کاملا سالم در دهان حفظ شوند ، زمانی که قرار است دندان دائمی رویش کند، دندان شیری به آرامی لق شده و می افتد و دندان دائمی در محل خودش رویش میکند.
پروسه لق شدن دندان شیری زمانی است که جوانه دندان دائمی به ریشه دندان شیری فشار وارد میکند و آرام آرام باعث تحلیل ریشه دندان شیری میشود و به مرحله ای میرسد که پس از تحلیل کامل ریشه دندان شیری ، فقط این تاج دندان شیری است که باقی میماند و نهایتا با کوچک ترین فشار یا ضربه ای این دندان می افتد.
برخی بر این باورند که دندان شیری ریشه ندارد ، در حالی که این باور کاملا نادرست است . زیرا دندان شیری هم ریشه و هم عصب دارد ، ولی به دلیل رویش دندان دائمی ریشه دندان شیری کم کم تحلیل میرود و این فقط تاج دندان شیری است که می افتد و والدین فقط تاج دندان شیری را دیده و فکر میکنند دندان شیری ریشه نداشته و ندارد !
گفتنی است اگر لق بودن دندان شیری طولانی شود و کودک نتواند به راحتی غذا میل کند ، توصیه میشود به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید تا در صورت نیاز دندان مذکور کشیده شود . زیرا ممکن است بخشی از ریشه هنوز باقی مانده باشد و باعث اذیت شدن کودک شود. از طرف دیگر باقی ماندن بخشی از ریشه دندان شیری که مانع از افتادن دندان شیری و رویش دندان دایمی میشود ، میتواند باعث رویش کج دندان دایمی شود . همچنین خطر آسپیره شدن دندان لق به داخل ریه و یا قورت دادن آن توسط کودک را نباید از نظر دور داشت !

زود از دست رفتن دندان شیری

گاهی دندان شیری زودتر از زمان موعد لق میشود و می افتد . علت آن میتواند رویش زود هنگام دندان های دائمی باشد که این مورد میتواند به دلایل ژنتیکی ، تغذیه ای ، جغرافیایی و ……باشد.
گاهی نیز ممکن است دندان شیری به دلیل ضربه، پوسیدگی های عمیق و … زود تر موعد از دست برود. در این صورت باید رادیوگرافی تهیه شود و در صورت لزوم از دستگاه فضانگهدار استفاده شود.
لازم به ذکر است که گاهی نیز دندان شیری از بین میرود ولی دندان دائمی رویش نمیکند .
این افراد بیشتر به دلایل ژنتیکی دچار میسینگ دندانی MISSING هستند و تعداد جوانه های دندانهای دایمی ایشان کمتر از حد نرمال میباشد .
بنابه دلایل مذکور است که توصیه میشود بصورت منظم به دندان پزشک کودکان مراجعه شود تا در صورت نیاز و در زمان مقتضی رادیوگرافی تهیه شود . در رادیوگرافی مذکور مسیر رویشی دندان دائمی و نیز تعداشان مشخص میشود . زود از دست دادن دندان های شیری میتواند باعث تغییر مسیر رویشی دندان دائمی میشود که با استفاده از رادیوگرافی و نیز در صورت لزوم با استفاده از فضا نگهدارنده ها ، میتوان دندان دایمی را به سمت رویش صحیح هدایت کرد . از سوی دیگر ، زمانی که کودک دارای مسینگ دندانی یا کمبود جوانه دندان دایمی باشد ، میتوان با حفظ و‌نگهداری دندان شیری بدون جانشین ، سالهای زیادی از وجود دندان شیری مذکور بهره برد .

امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. شما میتواند سوالات و تجربیات خود را در زیر این مطلب به اشتراک بگذارید.

بهترین سن رویش دندان شیری

سوالی که خیلی پرسیده می شود این است که چه سنی برای رویش دندان شیری مناسب است؟
آیا اگر دندان شیری کودک ، دیرتر یا زودتر رویش کند جایی برای نگرانی والدین دارد ؟

سن رویش دندان شیری

سن رویش دندان شیری کاملا بستگی به وضعیت استخوان بندی کودک، ژنتیک، تغذیه و خیلی موارد دیگر دارد. سن رویش دندان شیری از یک بچه با بچه بعدی کاملا متفاوت است.
حتی گاها دیده میشود که نوزادان زمانی که به دنیا می آیند یک یا دو عدد دندان شیری در دهان آنها در آمده است که به آن دندان ناتال یا نئوناتال می گوییم.
به همین دلیل است که می گوییم سن رویش دندان شیری در کودکان متفاوت است. برخی از کودکان در 3 ماهگی دندان در می آورند، برخی حتی تا 1 سالگی نیز هنوز دندان آنها رویش نکرده است.
پدر مادرها می توانند تا 15 الی 18 ماهگی صبر کنند تا دندان های شیری کودک رویش کند. اگر تا این سن دندان های شیری کودک ، شروع به رویش نکردند ، باید به دندانپزشک اطفال مراجعه کنند تا در صورت لزوم یکسری آزمایشات خاص که میزان ویتامین D و کلسیم و …..کودک را مشخص میکنند ، انجام شود.
در صورتی که نتیجه ازمایش خوب بود یک رادیوگرافی گرفته می شود تا وجود یا عدم وجود جوانه دندان شیری بررسی شود. توجه داشته باشید که عدم وجود دندان های شیری بسیار نادر اتفاق می افتد.
بهتر است تحت نظر یک دندانپزشک اطفال باشید تا بهترین راهکار ها را از انها دریافت کنید.