درمان برفک دهان نوزادان؛ درمان خانگی و دارویی
فهرست محتوا
درمان برفک دهان نوزادان یکی از دغدغه‌های والدینی‌ست که با دیدن لکه‌های سفید در دهان کودکشان نگران می‌شوند. این مشکل اگر به موقع درمان نشود، باعث بی‌قراری، درد و امتناع نوزاد از شیر خوردن می‌شود.
در این مقاله به معرفی روش‌های مؤثر و بی‌خطر برای درمان برفک دهان نوزادان می‌پردازیم؛ از داروهای تجویزی گرفته تا راهکارهای خانگی.
درمان‌های برفک دهان نوزادان با روش‌های خانگی
شاید فکر کنید برفک دهان نوزادان طبیعی است، اما این عارضه با دهان و تغذیه نوزاد در ارتباط است. پس بهتر است برای درمان آن به بهترین دندانپزشک اطفال مراجعه کنید. درمان‌های خانگی فقط زمانی باید انجام بشند که شدت برفک‌ها خفیف باشد و با مشورت پزشک انجام شود، نه خودسرانه.
محلول جوش‌شیرین (سدیم بیکربنات)
یک قاشق چای‌خوری جوش‌شیرین را در یک لیوان آب جوشیده‌ی خنک‌شده حل کنید. با یک تکه گاز استریل تمیز، محلول را به آرامی روی زبان و داخل گونه‌های نوزاد بزنید. این محلول به تعادل pH دهان کمک می‌کند و رشد قارچ را کند می‌کند. حواستان باشد که این کار را روزی ۲ بار بیشتر انجام ندهید.
شست‌وشوی وسایل نوزاد
تمام پستانک‌ها، سر شیشه‌ها، اسباب‌بازی‌های دهانی و وسایل تغذیه نوزاد را با آب جوش یا محلول ضدعفونی مخصوص نوزادان تمیز کنید. این کار ساده جلوی بازگشت مجدد قارچ‌ها را می‌گیرد. حتی اگر درمانی شروع شود، بدون تمیز نگه داشتن وسایل نتیجه خوبی حاصل نمی‌شود. پاکیزگی محیط اطراف نوزاد هم خیلی مهم است.
شیردهی مداوم و صحیح
شیردهی منظم و کامل باعث تقویت سیستم ایمنی نوزاد و تا حدودی درمان برفک دهان نوزادان می‌شود. اگر مادری برفک سینه دارد، باید هم‌زمان با نوزاد درمان شود تا عفونت بینشان منتقل نشود. قبل و بعد از شیردهی بهتر است سینه با آب گرم تمیز شود. شیر مادر خودش حاوی آنتی‌بادی‌های طبیعی برای مقابله با قارچ‌هاست.
روغن نارگیل طبیعی (با تأیید پزشک)
روغن نارگیل خاصیت ضدقارچی دارد. با یک گاز استریل، مقدار کمی از روغن را روی بخش‌های درگیر دهان نوزاد بزنید. حتما مطمئن شوید روغن طبیعی و بدون اسانس است. حواستان باشد استفاده بیش از حد یا بدون نظر پزشک ممکن است حساسیت ایجاد کند، پس با احتیاط انجام دهید.
اگه دیدید نشانه‌ها بعد از ۲-۳ روز بهتر نشدند، اصلاً وقت را تلف نکنید. حتما به دندانپزشک مراجعه کنید چون درمان دیرهنگام می‌تواند مشکل‌ساز شود.
درمان برفک دهان نوزادان با دارو
دارو برای درمان برفک دهان نوزادان معمولاً به‌صورت قطره یا ژل تجویز می‌شوند تا مستقیم روی نواحی درگیر دهان اثر بگذارند. این درمان‌ها باید دقیقاً طبق دستور پزشک انجام شوند، چون دوز، مدت زمان مصرف و حتی نحوه استفاده، روی اثربخشی آن‌ها تأثیر زیادی دارد.
در ادامه مهم‌ترین داروهای تجویزی برای درمان برفک دهان نوزاد را معرفی می‌کنیم:
نیستاتین (Nystatin)
نیستاتین یکی از رایج‌ترین داروهایی است که برای درمان برفک دهان نوزادان تجویز می‌شود. این دارو به‌صورت قطره خوراکی یا سوسپانسیون است و مستقیماً روی محل‌های درگیر در دهان نوزاد استفاده می‌شود. این قطره را با یک قطره‌چکان یا گاز استریل، به‌آرامی داخل دهان و روی زبان و لثه‌های نوزاد بزنید.
اثر نیستاتین معمولاً بعد از چند روز مشخص می‌شود، اما برای اثربخشی کامل باید دوره درمان را کامل کنید، حتی اگر علائم زودتر از بین برود. این دارو معمولاً عوارض جانبی خاصی ندارد، ولی ممکن است در موارد نادر باعث حالت تهوع یا تحریک خفیف دهان شود. اگر نوزاد به دارو واکنش نشان داد، حتماً سریعاً به پزشک اطلاع دهید.
میکونازول (Miconazole oral gel)
ژل دهانی میکونازول، داروی ضدقارچ قوی‌تر از نیستاتین است که معمولا در نوزادان بالای ۴ ماه توسط پزشک تجویز می‌شود. این ژل را بایذ روی سطح داخلی گونه‌ها، زبان و سقف دهان نوزاد بمالید تا مستقیماً با قارچ درگیر مقابله کند. چون ژل است، مدت زمان بیشتری روی مخاط دهان باقی می‌ماند و فرصت بیشتری برای اثرگذاری دارد.
استفاده از میکونازول باید بسیار با دقت انجام شود، چون در صورت بلع ناگهانی مقدار زیاد ژل، احتمال خفگی برای نوزاد وجود دارد. بهتر است با مقدار کم شروع کنید و آن را به‌آرامی روی لثه یا سطح زبان پخش کنید. این دارو نیز باید حتماً تا پایان دوره درمان مصرف شود، حتی اگر علائم زودتر از بین رفتند.
فلوکونازول (Fluconazole)
در مواردی که برفک دهان شدید است یا به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهد، ممکن است پزشک فلوکونازول را به‌صورت خوراکی تجویز کند. این دارو معمولاً به‌صورت قطره یا شربت است و در بدن جذب می‌شود تا با قارچ از داخل مبارزه کند. فلوکونازول یک داروی قوی‌تر است که برای درمان عفونت‌های شدید کاربرد دارد.
فلوکونازول باید دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف شود، چون دوز آن وابسته به وزن نوزاد است و مصرف اشتباه می‌تواند مشکل‌ساز باشد. معمولاً دوره درمان چند روز تا یک هفته است.
نکات مهم برای درمان برفک دهان نوزادان
برای درمان برفک دهان نوزادان فقط دارو کافی نیست؛ باید مراقبت‌های کوچکی را هم جدی بگیرید تا درمان کامل شود و دوباره قارچ برنگردد. این نکات ساده می‌توانند روند بهبودی را سریع‌تر کنند و جلوی عود مجدد آن را بگیرند.
در ادامه چند نکته مهم و کاربردی را شرح می‌دهیم:
- همیشه قبل از شروع هر درمانی، با پزشک مشورت کنید، حتی برای روش‌های خانگی.
- وسایل دهانی نوزاد (پستانک، شیشه شیر، دندونی) را هر روز با آب جوش بشورید یا استریل کنید.
- سینه مادر قبل و بعد از شیر دادن با آب گرم و پارچه تمیز پاک شود، مخصوصاً اگر نشانه‌ای از قارچ روی آن وجود دارد.
- دوره کامل دارو را تمام کنید، حتی اگر علائم زودتر از بین رفت.
- از قند یا مواد شیرین برای آرام کردن نوزاد استفاده نکنید؛ شیرینی محیط مناسبی برای رشد قارچ فراهم می‌کند.
- دست‌های خودتان را قبل از تماس با دهان نوزاد کاملاً بشورید.
- اگر پس از ۳ تا ۵ روز درمان، بهبودی دیده نشد، دوباره به پزشک مراجعه کنید.
- مصرف پروبیوتیک‌ها زیر نظر پزشک می‌تواند کمک‌کننده باشد، مخصوصاً در نوزادانی که آنتی‌بیوتیک مصرف کرده‌اند.
