کاربرد دستگاه فضا نگهدارنده چیست؟

فضا نگهدارنده دستگاهی است که به صورت ثابت در دهان کودک قرار داده میشود و یا به صورت متحرک توسط کودک استفاده میشود. این دستگاه فضا نگهدارنده مانع از کاهش و از دست رفتن فضاهای بین دندانی و یا فضاهای خالی ناشی از خارج کردن دندان های شیری و یا دائمی میشود . یعنی فضا نگهدارنده مانع از این میشود که دندانها به سمت فضای بی دندانی حرکت کنند و فضا کم شده و یا حتی بسته شود.
با توجه به توصیه دندانپزشک کودکان در کیس های مختلف ، یکی از انواع فضا نگهدارنده ثابت و متحرک برای کودک تجویز میشود .

دلایل استفاده از فضا نگهدارنده ها در کودکان

زمانی که کودک دندانش را زودتر از زمان اصلی از دست میدهد ، چاره ای جز استفاده از فضا نگهدارنده باقی نمیماند. همیشه دندان ها تمایل به حرکت به سمت جلو دارند ، بنابراین اگر جای دندانی خالی باشد، دندان های دیگر حرکت میکنند و فضای خالی را کم کم پر میکنند.
اگر دندان شیری زودتر از زمان موعد از دست رود میتواند مشکل ساز شود. زیرا نه تنها فضاهای خالی اشغال میشوند بلکه در سال های آتی که قرار است دندان دائمی رویش کند فضای مورد نیازی که برای رویش نیاز داشته است ، از بین رفته است. بنابراین باید فضا نگهدارنده گذاشته شود تا مانع از حرکت دندان های عقب به سمت جلو شود. گاهی هم ممکن است فرد دندانی را از دست نداده باشد ولی به تشخیص دندانپزشک کودکان در آینده فضا برای رویش دندان دائمی کم خواهد بود و برای جلوگیری از این اتفاق باید فضا نگهدار بگذاریم تا فضاهای ریز و میلی متری بین دندان ها حفظ شود.
از سوی دیگر ، اگر دندان دائمی کودک به دلایلی همچون ضربه و ….تا همیشه از دست رود، دندانپزشک سعی میکند این فضا را حفظ کند تا فرد در آینده بتواند از ایمپلنت و یا روکش برای جایگزینی دندان از دست رفته ، استفاده کند.

نحوه عملکرد دستگاه فضا نگهدار

در فضا نگهدارنده های ثابت ، بند ها و در فضانگهدارنده های متحرک ، کلاسپها لنگرگاهی را ایجاد میکنند تا مانع از حرکت دندان های خلفی به سمت جلو شوند و دندان ها در جای خود استوار باقی بمانند و هیچ فضای ریز و درشتی در فک از دست نرود.

انواع فضا نگهدارنده

به طور کلی فضانگهدارنده ها به دو نوع تقسیم میشوند:
1- فضا نگهدارنده متحرک
2- فضا نگهدارنده ثابت

با توجه به این که در اکثر مواقع کودک به طور دائم فضا نگهدارنده متحرک را استفاده نمیکند و یا از دهانش خارج میکند ، دستگاه ممکن است کارایی لازم را نداشته باشد . به همین دلیل پیشنهاد ما استفاده از فضانگهدارنده ثابت است. فضا نگهدارنده ثابت میتواند برای فک بالا و فک پایین و نیز یک طرفه و دو طرفه باشد. اگر فضانگهدارنده ثابت به صورت صحیح و اصولی ساخته شود، از دست رفتن فضای خالی دندان به کمترین حد خود خواهد رسید.

آیا همیشه به فضا نگهدارنده نیاز داریم؟

یکی از سوالات رایج خانواده ها این است که آیا همیشه فضا نگهدارنده لازم است؟ نمیتوان گفت همیشه برای همه کودکان فضا نگهدارنده نیاز است. اگر دندانپزشک کودکان تشخیص دهد که دندان هایی که قرار است در آینده رویش پیدا کند دندان های بزرگی هستند و هماهنگی لازم با سایز فک ندارند و یا دندان شیری و دائمی زودتر از زمان مقرر از دست رفته باشد و….. دندان پزشک حتما فضانگهدارنده را پیشنهاد خواهد داد تا حدود زیادی از مشکلات آینده کاسته شود.

دستگاه فضانگهدارنده چه مدت زمانی باید در دهان کودکان باقی بماند؟

به محض آن که دستگاه فضانگهدارنده در دهان کودکان گذاشته میشود، والدین از مدت زمان استفاده از این دستگاه میپرسند. مدت زمانی که این دستگاه در دهان کودک میماند بسته به دلیل استفاده از این فضانگهدارنده ها متفاوت است. برای مثال اگر فضانگهدار به دلیل رویش دندان های دائمی در جای خود گذاشته شود، باید تا زمانی که تمامی دندان های دائمی رویش پیدا کنند این دستگاه در دهان باقی بماند.
اگر علت استفاده از فضانگهدارنده این باشد که در آینده به جای دندان دائمی از دست رفته ایمپلنت استفاده شود ممکن است کودک مجبور باشد تا 18 سالگی از این دستگاه استفاده کند تا فضای خالی حفظ شود. پس برای خارج کردن دستگاه فضانگهدار عجله نکنید زیرا اگر در نیمه راه این دستگاه را بردارید انگار هیچ درمانی انجام نداده اید و دندان ها حرکت خواهند کرد و فضای مورد نیاز از دست میرود.

مراقبت های لازم برای دستگاه های فضا نگهدارنده

علاوه بر رعایت بهداشت دهان و دندانی حفظ بهداشت دستگاه فضا نگهدارنده بسیار پر اهمیت است. شما باید توجه داشته باشید در این مدت از خوراکی های سفت و چسبنده مانند گز و سوهان، پاستیل، آبنبات، لواشک، بیسکوبیت، آدامس و … به هیچ عنوان استفاده نکنید . زیرا این موادی که میتوانند دندان سالم را از بین ببرند حتما میتوانند دستگاه نگهدارنده را نیز خراب کنند. پیشنهاد میشود حتما به طور منظم چکاپ انجام شودتا سالم بودن و کارایی لازم دستگاه کنترل شود. چراکه اگر این دستگاه بشکند ، کارایی لازم را نداشته و فضای مد نظر را کاهش خواهد داد .

آیا فضا نگهدارنده به دندان ها آسیب میزند؟

خیر ، اگر شما بهداشت دهانی را به صورت منظم رعایت کنید و برای چکاپ به صورت دائم به دندان پزشکی مراجعه کنید و نیز از مصرف مواد چسبنده و سفت خودداری کنید ، دندان ها هیچ آسیبی نخواهند دید و سالم باقی میمانند.

آیا با بالا رفتن سن کودک و با وجود دستگاه فضا نگهدار ، امکان کاهش فضای بین دندانی وجود دارد ؟

اگر سن کودک زیاد شود و فضانگهدارنده همچنان در دهان باشد به هیچ عنوان فضا بین دندانی کم نمیشود.

هزینه دستگاه فضا نگهدارنده چه قدر است؟

هزینه دستگاه فضا نگهدارنده به عوامل مختلفی بستگی دارد . برای مثال این که کدام نوع آن از جمله متحرک و یا ثابت استفاده میشود؟ یک طرفه است و یا دو طرفه؟ پس هزینه دستگاه فضانگهدارنده برای هر کودک ممکن است متفاوت باشد.
از آن جایی که دستگاه های فضا نگهدارنده ، ارتودنسی پیشگیری محسوب میشوند و نقش مهمی را در رویش درست و به موقع دندان های دائمی دارند، هزینه و عوارض آن بسیار کمتر از عوارض ارتودنسی هایی است که کودک ناچار است در آینده آن ها را تحمل کند . حتی گاهی ممکن است این فضانگهدارنده ها لزوم استفاده از ارتودنسی در آینده را منتفی میکنند و یا مدت زمان استفاده از ارتودنسی را بسیار کم تر کند.

امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. شما میتوانید سوالات و تجربیات خود را در زیر این متن با ما به اشتراک بگذارید.